phone
تماس با مرکز مشاوره
online
مشاوره آنلاین
booking1
رزرو وقت مشاوره
map
دریافت مسیر نقشه
سازگاری در نوجوانان

اختلال سازگاری در نوجوانان

می توانید این مطلب را بعدا مطالعه کنید !!

(( دانلود فایل PDF ))

 

 سازگاری در نوجوانان به چه معناست؟

سازگاری در نوجوانان به عنوان مهم­ترین نشانه سلامت­روان آنان، از مباحثی است که در دهه­های اخیر توجه بسیاری از جامعه شناسان، روان­شناسان و مربیان را به خود جلب نموده است، زیرا دوره نوجوانی دوره حساسی است و سازگاری نوجوان در این دوره دستخوش تحولات عاطفی، ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و ذﻫﻨﻲ ﻓﻮق­العاده شدیدی اﺳﺖ و ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ رﺷﺪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ است.به همین ﻋﻠﺖ ممکن است تأخیر در بلوغ عاطفی به دنبال خود، مشکلات جدی در روابط بین فردی در نوجوانان و چالش­های اجتماعی برای آنان پدید آورد.

علاوه بر این، رشد اجتماعی مهم­ترین جنبه رشد هر فردی است و معیار اندازه گیری رشد اجتماعی هر کس، سازگاری او با دیگران است. سازگاری اجتماعی مانند رشد جسمی، عاطفی و عقلی یک کمیت پیوسته است و به تدریج به کمال می­رسد و در طول زندگی به طور طبیعی و در برخورد با تجربه­ها حاصل می­شود. با سپری شدن دوران کودکی و ورود به مرحله نوجوانی، رشد روانی-اجتماعی از تحول ساده به تحول عمیق و کیفی تبدیل می­شود و نوجوان با به کار گیری مهارت­های اجتماعی، می­تواند جایگاه خود را در میان مراودات اجتماعی و ارتباط با همسالان خود و بزرگسالان پیدا کند و مورد پذیرش اجتماعی قرار گیرد.

موفقیت در امر پذیرش اجتماعی منجر به سازگاری اجتماعی می­شود و ممکن است فرد را به مرحله نفوذ و رخنه اجتماعی برساند که سطح بالاتر از پذیرش اجتماعی است و در این مرحله می­تواند بر اطرافیان خود تأثیر گذار باشد.

 

هم چنین بخوانید : بلوغ عاطفی و تعاریف آن 

منظور از سازگاری، رابطه‌­ای است که میان فرد و محیط او، به ویژه محیط اجتماعی وجود دارد و به او امکان می­دهد تا نیازها و انگیزه­های خود را پاسخ گوید. فرد زمانی از سازگاری بهره­مند است که بتواند میان خود و محیط اجتماعی­اش رابطه­ای سالم برقرار و انگیزه­های خود را ارضا کند، در غیر اینصورت او را ناسازگار قلمداد می­کنیم. در واقع سازگاری با محیط، مهارتی است که باید آموخته شود و کیفیت آن مانند سایر آموخته­ها به میزان علاقه و کوشش فرد برای یادگیری بستگی دارد.

سازگاری در نوجوانان
سازگاری در نوجوانان

سازگاری اجتماعی نوجوانان

سازگاری به عنوان مسئله اصلی دوره نوجوانی، زیربنای عملکرد خوب، تسهیل کننده نقش اجتماعی و رضایت از زندگی است(بندورا و همکاران،۲۰۰۳).

“همه انسان­ها نیازهای گوناگونی دارند. شما نیز مثل هر انسان دیگری هر روز مقداری از وقت و انرژی خود را صرف تلاش در تأمین این نیازها می­کنید. روزی چند بار گرسنه می­شوید و این گرسنگی نشانه این است که بدن شما برای ادامه فعالیت­های خود به مواد غذایی تازه­ای احتیاج دارد و شما در پاسخ این احساس گرسنگی به خوردن غذا مبادرت ورزیده و از این راه تعادل به هم خورده بدن خود را جبران می­کنید. در مقابل احساس تشنگی نیز از آب و سایر مایعات استفاده نموده و هنگامی که خسته هستید به استراحت می­پردازید.

در زندگی همه موجودات زنده این تسلسل پیدایش نیاز و ارضاء ان به چشم می­خورد. ما این تسلسل را فرایند سازگاری می­گوییم. هر موجودی برای حفظ خود و تأمین نیازهایش تلاش می­کند تا با محیطی که در آن زندگی می‌­کند سازگار شود، این تلاش در انسان جریانی پویا و بدون انقطاع است، چون هم نیازهای او متنوع و در حال دگرگونی است هستند و هم شرایط و اوضاع و احوال محیطی که در آن نیازهای مزبور می­بایستی برآورده گردند، در حال تغییر و دگرگونی است.

سازگاری انسان به طوری که خواهیم دید دو جنبه دارد: سازگاری انسان با خویشتن و محیط درون و سازگاری انسان با دیگران و محیط پیرامون. این دو محیط درونی و بیرونی که انسان باید با آن سازگار شود، در حقیقت دو روی یک سکه است و با هم روابطی بسیار پیچیده و نزدیک دارند. متأسفانه بسیاری از خواسته­‌های آدمی به آسانی برآورده نم‌ی­شوند و گاه ارضاء آن­ها در برابر موانع مشکلات گوناگون مستلزم تلاش و فعالیت بسیار است که معمولاً همیشه هم مثمرثمر واقع نمی­شود. چه بسا سرخوردگی و ناکامی به دنبال دارد. مسئله اساسی این است که انسان چگونه خود را با عواقب ناکامی و عدم ارضاء نیازهایش تطبیق می­دهد.

 

هم چنین بخوانید: رفتار صحیح با نوجوان 

سازگاری البته داستان تازه­ای نیست و خاص انسان هم نمی­باشد. چنان­که گفتیم هر موجود زنده­ای به فراخور حال خود و به اقتضای طبیعت و مرحله تکاملی که بدان دست یافته یافته، ناچار است به طریقی که متضمن حفظ حیاط و بقای اوست خود را با محیط پیرامونش سازگار نماید. در فرایند سازگاری وجوه اشتراک زیادی بین انسان و حیوان وجود دارد و به همین دلیل هم بخش عمده­ای از دانش و بینش ما درباره فرایند سازگاری در انسان به تحقیقاتی که درباره حیوانات به عمل آمده، مبتنی می­باشد.

سازگاری در نوجوانان
سازگاری در نوجوانان

رفتار سگ گرسنه­ای را در نظر بگیرید. این سگ ممکن است به آسانی به غذا دست یابد و با خوردن غذا رفع نیاز کند و تعادل به هم خورده خود را بدون وقفه باز یابد؛ ولی چنان­چه چیزی برای خوردن در اختیار نداشته باشد، سگ به تکاپو می­افتد و به اعمالی دست می­زند که در گذشته او را به غذا می­رسانده است. مثلاً به مکان­هایی که معمولاً چیزهایی خوردنی یافت می­شود، سر می­زند. با اینکه زوزه می­کشد و سر و صدا راه می­اندازد تا برای او غذا بیاورند.

اگر هیچ یک از این اعمال به نتیجه نرسید، احساس گرسنگی و تنش و فشار درونی او را به تلاش و تفحص بیشتر وا می­دارد تا اینکه باالاخره به چیزی خوردنی دست یابد و گرسنگی او ارضاء شود و بار دیگر به حالت تعادل و آرامش اولیه بازگردد. رفتار این سگ یک اصل مهم زیست شناسی را بیان می­کند. هر موجود زنده در مقابل تغییرات و دگرگونی­های محیطی که در آن قرار دارد، رفتار خود را نیز تغییر می­دهد و راه­های تازه­ای را پیدا می­کند تا بتواند احتیاجات خود را تأمین کند.

بنابراین می­بینیم که قدرت یادگیری و انعطاف­پذیری در رسیدن به سازگاری یک خصلت ضروری و ضامن بقاء یک ارگانیزم زنده است؛ بویژه در شرایطی که محیط در حال دگرگونی و بی‌­ثبات باشد.

 

هم چنین بخوانید: سبک های فرزند پروری و تربیت فرزندان 

مفهموم سازگاری در کودکان و نوجوانان

 

مفهوم سازگاری از نظر انسان یعنی سازگاری اجتماعی. حتی برای ارضاء نیازهای اولیه زیستی، انسان خود را با وضعی اجتماعی و شرایطی که ساخته انسان است روبه­رو می‌­بیند. در جریان این سازگاری اجتماعی مسئله رابطه فرد و جامعه به میان کشیده می­شود و یا دقیق­تر بگوییم مسئله برخورد غرائز و انگیزه­های انسان با مقتضیات و ضرورت­های زندگی اجتماعی(ایرج والی­پور،۱۳۸۹).

جریانی که با به وجود آمدن احتیاجی شروع شده و انسان پس از انجام فعالیت­هایی به برطرف کردن آن احتیاجات اقدام کند، سازگاری تعریف می­شود(پورمقدس، علی،۱۳۶۷). انجمن روان­پزشکان آمریکا (۱۹۹۴)سازگاری اجتماعی را چنین تعریف می­کند: هماهنگ ساختن رفتار به منظور برآورده ساختن نیازهای محیطی که غالباً مستلزم اصلاح تکانه­ها، هیجان­ یا نگرش­هاست(حجاری،۳۵:۱۳۸۴).

صدیقی(۱۳۸۴) سازگاری اجتماعی را به عنوان جریانی تعریف کرده است که به وسیله آن روابط میان افراد، گروه­ها و عناصر فرهنگی در وضعیتی رضایت بخش برقرار باشد. به عبارت دیگر روابط میان افراد و گروه­ها به گونه­ای برقرار شده باشد که رضایت متقابل آن­ها را فراهم سازد. بدین ترتیب سازگاری اجتماعی مکانیزم­هایی است که توسط آن­ها یک فرد توانایی تعلق به یک گروه را پیدا می­کند.

به همین علت لازمه سازگاری اجتماعی، بروز تغییراتی در فرد بوده و آن نیز مستلزم یکپارچگی مکانیزم­هایی است که توسط آن­ها، گروه یک عضو جدید را می­پذیرد(یمنی و دوزی­سرخابی، ۱۳۷۱). سازگاری اجتماعی به تعامل و سازش­یافتگی فرد با افراد و ساختارهای اجتماعی، عدم نگرانی در مواجه با مردم و نیز نداشتن احساس انزوا مرتبط است(تینتو، ۱۹۹۳؛ جانسون،۲۰۰۵).

سازگاری در نوجوانان
سازگاری در نوجوانان

سازگاری چگونه شکل می گیرد؟

در مطالعه سازگاری در افراد به این نتیجه می­رسیم که به طور کلی طرقی که شخص برای سازگاری با محیط و برقرار کردن تعادل از دست رفته هنگام وجود احتیاج ارضاء نشده به کار می­برد، می­توان به پنج دسته تقسیم کرد:

سازگاری با محیط از طریق دفاع

رفتارهای دفاعی از قبیل توجه، تجاوز، جبران و خود را در دیگران دیدن، بیشتر به سبب وجود اضطراب در افراد ظاهر می­شود و این گونه رفتارها برای تقلیل اضطراب موجود به کار می­رود.

شخصی که بیش از اندازه از این رفتار برای سازش استفاده می­کند، دارای عقده حقارت است. چنین شخصی خود را کوچک­تر از آنچه که هست می­شمرد و فکر می­کند که شخصی نا قابل است و تصور می­کند که در هر موقعیت رقابت آمیز شکست می­خورد. این عقده در اثر یک سلسله تجربیاتی که از کودکی برای انسان حاصل شده است، به وجود می­آید.

سازگاری از طریق فرار کردن

بسیاری از مردم بجای اتخاذ رفتارهای دفاعی جهت سازگاری از موقعیت­هایی که برای آن­ها ناراحت کننده است، عقب نشینی می­کنند. این طریق سازش یکی از راه­های ابتدائی سازگاری است و اغلب مفید نیز نمی­باشد.

ترس های غیرواقعی باعث سازش می شود؟

با آنکه زندگی بدون ترس از ایده­آل­های بشر می­باشد، هرگز بشر نتوانسته است وجود چنین زندگی را برای خود ممکن سازد. ترس­هایی که به میزان کم با انسان دست می­دهد، کاملاً طبیعی است و شاید برای وادار ساختن ما به فعالیت در بعضی مواقع مفید هم باشد ولی چنانچه انسان به ترس شدید و دائمی دچار باشد نمی­تواند در سازگاری با محیط موفق شود. به علاوه شخص ترسو به اندازه­ای سرگرم کاهش ترس خود و ناراحتی­اش می­باشد که قادر به بر طرف کردن احتیاجات خود نیست.

بیماری شدن در اثر عدم ناسازگاری

گاهی ممکن است علت اصلی بیماری­ها بستگی به عوامل روانی داشته باشد؛ این امر امکان دارد بسیاری از مردم عادی را متعجب ساخته و باعث شود که آن­ها به طور کلی این امر را انکار کنند و یا تئوری دیگری را که طبق آن انسان به دو قسمت روح و بدن تقسیم می­شود، قبول کنند و تصور کنند که روح اثر زیاد بر روی جسم می­تواند بگذارد.

سازش از طریق اضطراب

اضطراب و نگرانی علت اصلی به کار بردن مکانیز­م­ها برای سازگاری است. مردم به خاطر کاستن اضطرابات خود و مقابله با موقعیت­های ناراحت کننده از مکانیزم­هایی استفاده می­کند، به طوری که این مکانیز­ها فرد را قادر به کنترل موقت اضطراب خود می­کند.

 فرایند سازگاری چگونه عمل می کند؟

فرایند سازگاری را در یک تحلیل روانی می­توانیم در چند مرحله یا قدم توصیف کنیم. مرحله اول با احساس یک نیاز و انگیزه شروع می­شود و شخص برانگیخته شده به سوی هدفی مطلوب پیش می­رود. در محله دوم ممکن است مانع یا مشکلی او را از رسیدن به هدف و ارضاء نیاز بازدارد و فرد واکنش­های تازه­ای را برای رفع مانع و نیل به هدف می­آزماید. در مرحله سوم پس از تلاش و کوشش­های فراوان، فرد بر مانع فائق آمده و به هدف می­رسد؛ اما در بعضی موارد هم ممکن است انگیزه اجتناب از برخورد با مانع و مشکل قوی­تر از انگیزه رسیدن به هدف باشد و سازگاری حاصل نشود(ایرج عالی­پور،۱۳۸۹، روان­شناسی سازگاری، شفروشوبن).

 مشاوره کودک و نوجوان در مرکز مشاوره سلامت

شما عزیزان می‌توانید برای رزرو وقت مشاوره روانشناسی برای فرزند عزیزتان با شماره مرکز مشاوره سلامت تماس بگیرید.

تلفن: ۰۲۱۶۶۱۷۹۲۳۱

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به بالای صفحه بردن