خانواده ها رفتار صحیح با نوجوان را بیاموزند!

نحوه برخورد با غرور نوجوانی

نوجوانی یکی از بحرانی‌ترین دوران زندگی هر فرد است که در آن تحولات، ناهنجاری‌ها و احساسات ضد و نقیضی را تجربه می‌نماید. یادگیری رفتار صحیح با نوجوان می‌تواند برای هر والدینی مهم و حیاتی باشد. فرد نوجوان در این دوره از سَبک زندگی کودکی خود فاصله می‌گیرد و به دنبال یافتن موجود جدیدی که در ذهن خود می‌پروراند خواهد رفت.

او برای ترک و تغییر سنن قدیمی خود، سعی در رسیدن به آرزوها و تخیلات خود دارد. در این فرآیند فرد با احساس شیفتگی، خودبینی، آشفتگی و غرور را تجربه خواهد نمود. این تجربه چند ساله و حساس می‌تواند پایه‌های اخلاقی، اعتقادی، احساسی، تحصیلی و شغلی فرد را به خوبی بسازد و یا به طور کلی نابود کند.

پرخاشگری و غرور کاذب در این دوران در حقیقت واکنش نوجوان به عواملی است که او را از خیال پردازی‌های‌ش دور می‌نماید. نوجوان تاکنون تجربه رویایی با مسائل جدی زندگی را نداشته و به تازگی می‌خواهد این مهارت را بیاموزد. جوان ذاتا موجودی آینده نگر است و زمانی که خود را در کامیابی‌های آتی زندگی ناکام می‌یابد، دست به پرخاشگری می‌زند.

همچنین فرد نوجوان به دلیل غروری که در خود حس می‌کند، زیر بار حرف زور و یا حتی نصیحت‌های غرور شکن اطرافیان‌ش نخواهد رفت. امر و نهی‌های والدین و مربیان برای یک فرد نوجوان حکم سدی را دارند که می‌خواهند او را از مسیر آرزوهای شیرین و رویاهای رنگی‌اش دور کنند.

اغلب افراد در دوران نوجوانی غرور شگرفی را تجربه می‌نمایند. غرور جوانی صرفا یک ضعف شخصیتی نیست، بلکه این غرور می‌تواند عاملی برای بالا رفتن اعتماد به نفس و ایجاد انگیزه و پیشرفت نوجوان به شمار رود. برای همین والدین بهتر است رفتار صحیح با نوجوان را آموزش ببینند.

ویژگی‌های بارز دوران نوجوانی

• آهنگ رشد جسمی با سرعت پیش می‌رود، و جنب و جوش کودکی به قوت خستگی ناپذیر جوانی تبدیل می‌شود.
• در مرحله تفکر انتزاعی قرار می‌گیرد.
• خوی و خصوصیات بسیار متنوعی را از خود نشان می‌دهد.
• همیشه با خود و دیگران در رقابت است.
• از تمام کسانی که تاکنون می‌شناخته، سلب اعتماد نموده و به نوعی یاغی و بی‌حوصله خواهد شد.
• استعدادهای خاص خود را به تدریج بروز می‌دهد و بسیاری از تفاوت‌های فردی او پدیدار می‌شوند.
• جواب دیگران به سوالات کثیر ذهنی خود را قانع کننده نمی‌یابد.
• عاشق استقلال یابی است.

همچنین بخوانید: افسردگی و انواع آن

چگونه با نوجوان خود رفتار کنیم؟

یکی از مهمترین مسائل در این دوران خطیر، نحوه برخورد و رفتار صحیح با نوجوان از سوی والدین، معلمان و اطرافیان اوست. همین برخوردها است که می‌توانند سمت و سوی موفقیت و یا شکست فرد را در آینده و زندگی‌اش معین کند. اغلب والدین مهارت برقراری ارتباط با نوجوان خود را ندارند و همیشه از این مشکل شکایت می‌کنند. روانشناسان معتقدند که برای تربیت یک نوجوان بایستی او را با الگوهای درست آشنا نمود.

به بیان دیگر برخورد صحیح با یک نوجوان باید طبیبانه و دلسوزانه صورت پذیرد و رفتارهای آمرانه و منتقدانه تنها نتیجه‌ای معکوس خواهند داشت. کارشناسان بر این باورند که نوجوان فردی قهرمان گرا و طالب خیر است، به همین دلیل هم اگر نمونه‌های عالی انسانی را به رخ یک نوجوان بکشید، او خود به خود بدان سمت مسیر خود را تغییر می‌دهد.

 

همچنین بخوانید: خطاهای شناختی کدامند؟

رفتار صحیح با نوجوان شخصیت او را شکل می دهد

رفتارهای غلط والدین می‌تواند پیامدهای جبران ناپذیری و بسیار خطرناکی را برای نوجوانان به همراه داشته باشد. مهمترین و رایج‌ترین اشتباهاتی که والدین درخصوص رفتار با نوجوان مرتکب می‌شوند، عبارتند از:

• عدم شناخت درست از نوجوانی و ویژگی‌های این دوران
• قطع ارتباط با نوجوان
• نظارت مستقیم بر زندگی نوجوان و عدم احترام به حریم شخصی فرد
• لجبازی با فرد نوجوان
• ممانعت از رشد هویت شخصی فرزندان نوجوان
• عدم آگاهی از چالش‌های رشدی و مشکلات دوران بلوغ

مهارتهای ارتباط با نوجوان

ایجاد ارتباط صحیح و برخورد مناسب با یک نوجوان، مهارتی است که والدین باید آن را با کمک افراد مجرب و مشاورین خبره به خوبی بیاموزند. موارد زیر می‌توانند به عنوان اصول برخورد با یک نوجوان به شمار آیند:

• درک کردن نوجوانان

فرد نوجوان به طور ناخودآگاه با بزرگترهای خود در تعارض است و ذهنیتی منفی دارد. او همیشه خود را در برخورد با والدینش مغموم و حقیر می‌بیند. اگر قصد نزدیک شدن به یک نوجوان را دارید، جمله «درکت میکنم» کلید طلایی این دروازه است. سعی کنید به جای انتقاد از او، تنها به حرفهای‌ش گوش دهید و آنها را به خوبی درک کنید. نوجوانان همیشه زیاد حرف می‌زنند و مغرورانه شما را به چالش می‌کشند. اما همدلی شما و تکرار جمله درکت می‌کنم، در نهایت معجزه خواهد کرد.

 

همچنین بخوانید: اختلالات و مشکلات یادگیری در دانش‌آموزان

• به نوجوان خود قدرت تصمیم گیری بدهید

خواسته‌های خود را به صورت سوال مطرح کنید تا به نوجوان قدرت تصمیم گیری بیشتری دهید و غرورش را خدشه دار نکنید. به یاد داشته باشیم همه انسان‌ها، مخصوصا در سنین نوجوانی، از امر و نهی کردن بیزار هستند، و به اینگونه درخواست‌ها پاسخ لجوجانه و نامناسبی می‌دهند.

• برای نوجوان خود وقت بگذارید

فرزندتان تنها دارایی ارزشمند شماست. پس به حرف‌های او با دقت گوش کنید و برای او وقت صرف کنید. او همیشه مغرورانه از داشته‌های خود برایتان تعریف می‌کند. اما این تجارب کودکانه و غرور آفرین، پله‌های ترقی او به حساب می‌آیند.

• به او بفهمانید که دوستش دارید

فرد نوجوان نیاز زیادی به ابراز و دریافت احساسات از سوی دیگری دارد. سعی کنید خلاء عاطفی او را جبران نمایید و جمله «دوستت دارم» را به اشکال مختلف و بدون هیچ محدودیتی برای او تکرار کنید. غرور فرزندتان را با خشکی و سردی در رفتارتان زیر پای نگذارید.

• با تحسین کردن نوجوان به او قدرت بدهید!

همه انسان‌ها از تحسین شدن و تشویق شدن خشنود می‌شوند. به یاد داشته باشید بهترین راه ارتباط صحیح با نوجوان، دوستی و برآورده کردن نیازهای حداکثری اوست. پس وقتی آواز می‌خواند، از صدای او تعریف کنید، دست‌پخت او را بچشید و او را برای انجام کاری که به آن علاقه‌مند است (حتی اگر آن کار مورد علاقه شما نیست) تشویق کنید. به نوجوان کم تجربه خود جسارت انجام کارها را بدهید و بگذارید اعتماد به نفس خود را به خوبی حفظ نماید. انتقادهای شما موجب آسیب رساندن به غرور نوجوانی فرزندتان خواهد شد.

 با درود دکتر رحیم سلگی متخصص خانواده.

شما عزیزان می‌توانید برایی رزرو وقت مشاوره روانشناسی در تهران برای فرزند نوجوان عزیزتان با شماره تلفن مرکز مشاوره روانشناسی سلامت تماس بگیرید.

۰۲۱-۶۶۱۷۹۲۳۱

 مرکز مشاوره روانشناسی سلامت