مهارت های زندگی چیست؟
مهارت در لغت به معنای آگاهی و توانایی لازم برای انجام عملی خاص است. فردی که در کاری مهارتی دارد، در حقیقت به وسیله کسب آموزش، تجربه و یا دانش خاصی، خود را قادر به انجام صحیح، سریع و کامل آن فعل نموده است.
مهارت‌های زندگی عبارتند از توانایی‌هایی که هر فرد برای بالا بردن سطح سلامت روانی، اجتماعی و بهداشتی خود به آنها نیاز خواهد داشت. این توانمندی‌ها با آموزش، تمرین و ممارست بدست آمده و در زندگی روزمره خصوصی و اجتماعی به فرد کمک خواهند کرد. برای داشتن زندگی‌ای سالم در هزاره جدید، داشتن مهارت‌هایی که به کمک آن فرد بتواند بدون تنازع و درگیری با اطرافیان خود در ارتباط باشد، لازم است. در طول زندگی افراد به توانایی کنترل خشم، استرس، مدیریت بحران‌های زندگی، تصمیم گیری صحیح، توانایی تفکر خلاقانه و متفکرانه، توانایی حل تعارضات شخصی، همدلی با دیگران و … نیاز خواهد داشت.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مهارت زندگی (Life Skills) عبارت است از «توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه‌ای که فرد بتواند با چالش‌ها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید».
همچنین بخوانید: مهارت تاب آوری چیست؟
به بیان دیگر مهارت‌های زندگی عبارتند از توانایی‌هایی که جامعه را به سمت غنای روابط انسانی، ارتقاء بهداشت روانی و افزایش سلامت رفتاری سوق می‌دهد. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی‌ای که امروزه جوامع را به خود مبتلا نموده است، نظیر اعتیاد، تجاوز، خشونت‌های خانگی و اجتماعی، کودک آزاری، خودکشی و هزاران معضل دیگر، می‌توانند با بالا رفتن سطح مهارت‌های فردی افراد در جامعه کاهش چشمگیری یابند.
تقویت اعتماد به نفس، تقویت روحیه مشارکت و همکاری تیمی، رشد و تقویت عواطف انسانی در درون فرد، کمک به شناسایی و بیان احساسات فردی، تامین تندرستی جسمی و سلامت روانی، تقویت مهارت‌های ارتباطات صحیح کلامی و غیرکلامی، پرورش یک شهروند متعادل و مسئولیت پذیر، تقویت روحیه همزیستی مسالمت آمیز و بالا بردن سازگاری فرد با خودش، دیگران و محیط زندگی‌اش همگی بخشی از اهدافی هستند که با ایجاد دوره‌های آموزشی مهارت‌های زندگی در سنین مختلف دنبال خواهند شد.
مهارت‌های ده گانه ،طبق الگوی سازمان بهداشت جهانی ۱۹۹۸:
سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۸ در مجمعی بیانیه‌ای صادر نمود و طی آن ده مهارت زیر را به عنوان مهارت‌های لازم برای حفظ سلامت اجتماعی معرفی نمود:
-
خودآگاهی و خودشناسی چیست؟
یکی از مهمترین ارکان موفقیت آدمی در زندگی مادی و معنوی، خودشناسی است. خودشناسی یا خودآگاهی به معنای شناخت صحیح فرد از صفات درونی، توانایی‌ها، نقاط ضعف و قوت جسمی و روحی، خواسته‌ها، علایق، غریزه‌ها، حساسیت‌ها و تمامی صفات اخلاقی و رفتاری خود است. این آگاهی به فرد کمک می‌کند تا درک صحیحی از وضعیت حقیقی خود در لحظه داشته باشد. این مهارتها پیش نیاز مهم و ضروری‌ای در روابط اجتماعی و بین فردی اعضای جامعه به حساب می‌آیند.
-
همدلی با دیگران یعنی چی؟
همدلی یعنی شخص بتواند طرف مقابل خود را (چه هم نظر او و چه مخالف وی باشد) به طور کامل درک نماید. مهارت همدلی به افراد کمک می‌کند که علاوه بر زیاد شدن محبت‌ها در شرایط خوشی، در شرایط بحرانی و پر تنش نیز بتوانند شرایط را مدیریت کنند، و رابطه اجتماعی و فردی خود با دیگران را در سلامتی حفظ نمایند.
-
اصول برقراری ارتباط موثر
ارتباط موثر به معنای ایجاد ارتباط کلامی یا غیرکلامی با اطرافیان می‌باشد. با فراگیری این مهارت، فرد می‌تواند نظرات، باورها، عقاید، خواسته‌ها، نیازها، هیجانات درونی، احساسات و سوالات خود را به راحتی با دیگران مطرح نماید. این مهارت به فرد کمک می کند تا اعتماد به نفس خود را در هر شرایطی حفظ، و رابطه خود با دیگران را به خوبی محکم نماید.
همچنین بخوانید: خطاهای شناختی چه فرقی با خطای ذهنی دارند؟
-
اهمیت روابط بین فردی
فرآیندی است که بوسیله آن آگاهی‌ها و احساسات افراد بوسیله ارتباط کلامی و یا غیرکلامی میان یکدیگر تبادل می‌گردد. این مهارت باعث گرمی روابط، صمیمیت، تقویت روحیه مشارکت، اعتماد واقع بینانه و حس همکاری با دیگران می‌شود.
-
تعریف مهارت تصمیم گیری
تصمیم گیری در واقع فرآیند انتخاب قطعی، بررسی، پیش بینی و ارزیابی نتایج گوناگونی است که می‌توانند حاصل راه‌حل‌های مختلف موجود برای حل یک مشکل باشند. تصمیم گیری یکی از ضروری‌ترین مهارت‌های لازم برای کسب موفقیت در زندگی فردی و شغلی شخص به شمار می‌رود. فردی که این مهارت را به خوبی فرا گرفته است، فردی با اعتماد به نفس بالا، دارای عزت نفس، مصمم، خودباور، خودمختار، مسئولیت پذیر و مدیر خواهد بود.
-
بیان یک مشکل و راه حل آن
زندگی همه انسان‌ها مجموعه‌ای از خوشی‌ها، مصائب و مشکلات می‌باشد که به مرور زمان در جریان زندگی با آنها روبرو می‌شویم. مهارت حل مسائل و مشکلات، توانایی مواجهه، درک، استفاده از تجربیات گذشته خود یا دیگران و به کارگیری علوم و آگاهی‌هایی است که تا کنون فرا گرفته است. هر مسئله‌ای که در زندگی پیش می‌آید، نقطه عطف و بحرانی محسوب می‌شود که در صورت حل نشدن، به منبع استرس، فشار عصبی و تنش در زندگی فردی و اجتماعی شخص تبدیل خواهد شد. مهارت حل مشکل به فرد کمک می‌کند تا در چالش‌ها بتواند به درستی مشکل را تشخیص دهد، از دیگران کمک بخواهد، مصالحه کند و راه‌حل‌های روبرو شدن با مشکلات را بررسی و انتخاب نماید.
-
مشاوره مقابله با استرس
استرس‌ها در واقع واکنش‌های جسمی، روانی و ذهنی فرد در مقابل یک عامل بیرونی یا درونی هستند. عواملی که سازگاری فرد را تحت تاثیر قرار داده و می.توانند نتیجه‌ای مثبت یا منفی داشته باشند. مقابله با استرس به معنی «شناخت منبع استرس و تاثیرات آن»، «راهکارهای مقابله و کنار آمدن با منشا فشار در زندگی»، « انتخاب موضع مناسب برای کاهش استرس» می‌باشد. مهارت مقابله با استرس، فرد را برای مدیریت شرایط بحرانی زندگی مهیا می‌سازد. فردی که این مهارت را به خوبی فرا گرفته باشد دیگر به سادگی دچار سوء مصرف مواد مخدر و الکل نخواهد شد، و فردی آرام و سالم در جامعه خواهد بود.
-
چرا باید هیجانات خود را کنترل کنیم؟
فردی که مهارت شناخت، کنترل و واکنش در برابر هیجانات زندگی را کسب کرده، می‌تواند تاثیر مثبت و منفی آنها را به خوبی مدیریت نموده و دیگر تصمیمات آنی و بدون فکری نمی‌گیرد.
-
ویژگی های تفکر خلاق
تفکر خلاقانه مهارتی است که به فرد کمک می‌کند تا مسائل، مشکلات، روزمره‌گی‌ها و خوشی‌های زندگی را فرای تجربیات خود درک نموده و با ایجاد راهکارهایی خلاقانه و نوین رنگ شادی به زندگی خود بیفزاید.
-
چگونه تفکر نقادانه داشته باشیم؟
تفکر نقدی یک مهارت فعال، سازمان یافته و هدفمند برای شناخت و تحلیل افکار و وقایعی است که فرد با آن روبرو می‌شود. نحوه تحلیل، شناخت، نگاه و برخورد فرد با یک باور، عقیده و مسئله می‌تواند به درک بهتر واقعیت و حقیقت نهفته در آن کمک نموده و درس‌ها و تجارب بسیار مفیدی را به فرد منتقل نماید.
همه این مهارتها در هر سنی که باشیم نیازه ، پس برای خودتان و فرزندانتان آموزش این مهارتها را شروع کنید. مشاوره روانشناسی یکی از مؤثرترین راه ها برای افزایش مهارت‌های زندگی و افزایش خودشناسی است. کمکی که مشاوره روانشناسی در خصوص ببهبود مهارت‌های زندگی و موارد زیرمجموعه آن می‌کند از هر تلاش فردی مؤثر تر و کارا تر است. شما عزیزان می‌توانید برای رزرو وقت مشاوره روانشناسی در تهران با شماره زیر تماس بگیرید و قدم هایی مؤثر برای بهبود کیفیت زندگی خود بردارید.
- چگونه با طرد شدن کنار بیاییم؟ - 11 خرداد 1401
- نقش بازی در یادگیری کودکان پیش دبستانی - 21 فروردین 1401
- مهارت تاب آوری چیست؟ - 24 اسفند 1400