مهارت تاب آوری چیست؟

تاب آوری به عنوان فرآیندی پویا تعریف شده که طی آن وقتی افراد با ناملایمات و ضربه های روحی مواجه می‌شوند رفتار سازگارانه مثبت از خود نشان می دهند. تاب آوری یک ساختار دو بعدی است ابتدا در ارتباط با بروز ناملایمات و سپس پیامدهای سازگارانه مثبت در برابر آنها. ناملایمات اشاره به مخاطرات مرتبط با شرایط منفی از قبیل ناکامی ، فقر و بحران های زندگی دارد.

تاب آوری به سازگاری مثبت دربرابر چالش اشاره دارد و دربرگیرنده خصوصیات و ویژگی های فرد ومحیط فرد می‌شود. ممکن است تاب آوری از نظر مواجه با چالش های شخصی (مانند سلامت روان، زندگی در خانه سنتی، ناتوانی) به عنوان تاب آوری فردی و از نظر مواجه با سیستم های پیچیده و گاه دشوار به دسترسی و سازه ها (مانند خدمات حمایتی، بوروکراسی) بعنوان تاب آوری سیستمی تعریف شود.

نظریه های تاب آوری تحصیلی

تاب آوری تحصیلی به عنوان یک سازه، پیامدهای حاصل از تجربه مشکلات اساسی از سوی کودکان را مورد توجه قرار می‌دهد. در مدرسه و محیط آموزشی نا امیدی در بازگشت به عملکرد موفق بسیار دیده شده است. دانش آموزان بعد از کسب نمره ضعیف یا سخت بودن فعالیت آموزشی در عملکرد خود و بازگشت به عملکرد خوب قبل از آن تکلیف احساس ضعفی نشان دادند. تاب آوری تحصیلی به توانایی دانش آموزان برای موفقیت تحصیلی با وجود فاکتورهای خطرزا که برای آنها مشکلاتی را ایجاد کرده است اشاره دارد.

به عبارت دیگر این سازه شامل فرآیند و نتایجی است که بخشی از حکایت زندگی فردی که با وجود موانعی که بیشتر افراد را از رسیدن به موفقیت و پیشرفت باز می دارد، موفق می شوند. دانش آموزان تاب آور از لحاظ تحصیلی آن دسته از دانش آموزانی هستند که سطح بالایی از انگیزه و اقدام جهت پیشرفت را با وجود مشکلات وقایع و شرایط استرس زا که آنها را در معرض خطر داشتن نتایج ضعیف در مدرسه و درنهایت اخراج از مدرسه قرار می دهد، از خود نشان می دهند.

هم چنین بخوانید : همه چیز در مورد فرسودگی شغلی 

در حوزه تحصیل، آلوا (1991) معتقد است که تاب آوری تحصیلی اشاره به سطوح بالای انگیزش پیشرفت و عملکرد، علیرغم حوادث و شرایط استرس زایی دارد که دانش آموزان در مدرسه با آن مواجه اند. کلوز و سولبورگ (2007) تاب آوری تحصیلی را توانایی موفقیت در مدرسه علیرغم شرایط فقر تعریف می کنند که دربرگیرنده شایستگی هایی از قبیل اعتماد، بهزیستی، انگیزش، جهت گزینی، ارتباط قوی و مدیریت استرس است.

تاب آوری در موقعیت های سخت زندگی

تحقیقات در زمینه تاب آوری بیشتر متمرکز بر حوادث زندگی مثل داشتن شرایط محرومیت، داشتن والدین فقیر یا طلاق بوده است و تحقیقات کمی در زمینه تاب آوری تحصیلی با دانش آموزانی که از پیشرفت کمی برخوردار بودند انجام شده است. همانگونه که سامروف و روزنبلم (2006) خاطر نشان ساختند که توانایی غلبه بر چالش های روزمره زندگی پیش بینی کننده تاب آوری چالش های غیر عادی زندگی است.

سازه تاب آوری تحصیلی به اقلیت دانش آموزانی که مشکلات طاقت فرسایی(مانند فقر، خشونت گروهی، افت تحصیلی مزمن، ناتوانی) را تجربه می کنند، مربو می شود. بیشتر دانش آموزان با مشکلاتی نه چندان شاق و طاقت فرسا، اما با این وجود تاثیر گذار و مشکل آفرین روبرو هستند.

 

همچنین بخوانید: نقش طرحواره‌ها یا تله‌های ناسازگار اولیه در زندگی فعلی و لزوم رفع آن

افراد تاب اور چگونه رفتار می کنند؟

1-شایستگی اجتماعی: پاسخگو بودن، انعطاف پذیری، همدلی، دلسوزی، مهارت های اجتماعی، شوخی

2-مهارت های حل مساله: وجدان منتقد و خلاق، برنامه ریزی، انعطاف پذیری، تخیل، سرشار از منابع، ابتکار

3-آینده جویی: علایق خاص، جهت گیری هدفمندانه،معنویت،ایمان،انتظارات سالم،آرمان های تحصیلی، پشتکار،امیدواری و خوش بینی،آینده سازی،معنامندی،انگیزه مندی

4-خودگردانی: خودکار آمدی، ارزشمندی،کنترل بر محیط،خودانضباطی، مستقل شدن، پایداری

• اگر در دنیای فعلی بر روی تاب آوری خودمان کار نکنیم با مشکلات تحصیلی،کار،فردی ،بین فردی و … موجه می شویم،پس تاب آوری خودتان را بشناسید و بر روی آن کار کنید.

رزرو و شماره روانشناس انلاین

شما عزیزان می‌توانید هم به صورت آنلاین و هم به صورت حضوری از خدمات روانشناختی مرکز مشاوره روانشناسی سلامت بهره‌مند شوید، همچنین اگر ساکن تهران هستید، می‌توانید برای رزرو وقت مشاوره روانشناسی در تهران با شماره زیر تماس بگیرید.

تلفن: 02166179231

گردآورنده: دکتر رحیم سلگی

برگرفته از: نقش آگاهی فراشناختی از راهبردهای مطالعه، خودکارآمدی تصمیم گیری مسیرشغلی و حمایت اجتماعی بر پیش بینی پایستگی تحصیلی دانشجویان، دکتر رحیم سلگی و اعظم محمدی – پایان نامه ارشد.