phone
تماس با مرکز مشاوره
online
مشاوره آنلاین
booking1
رزرو وقت مشاوره
map
دریافت مسیر نقشه
خواب کودک

نکات روانشناسی خواب کودک

این مطلب را بعدا مطالعه کنید !!

(( دانلود فایل PDF ))

بهترین ساعت خواب برای کودکان

خواب و بیداری دو حالت از سطح هوشیاری هستند که در تناوب می باشند. تناوب خواب و بیداری که در تمام طول عمر ادامه دارد نمونه ای از ریتمهای شبانه روزی است که با ساعت درونی مغز تنظیم می شود و عوامل درونی و محیطی می توانند در آن تاثیر بگذارند و تاثیر این عوامل و مدت خواب و بیداری در طول عمر متفاوت است. مسئله خواب برای کودک و برای انسان، مسئله‌ای بسیار مهم است و تأثیرات فراوانی در سلامت روان کودک می‌گذارد.

اگر کودک دلبندتان دچار اختلالات خواب شده و می‌خواهید به او کمک کنید، جلسات مشاوره روانشناسی کودک در تهران را برای بهبود وضعیت خواب کودک عزیزتان در مرکز مشاوره روانشناسی سلامت شروع کنید. در ادامه به بررسی خواب کودک در سنین مختلف می پردازیم.

مرحله ی اول:

خواب کودک از تولد تا سه ماهگی

طی سه ماهه اول زندگی کودک ۱۶-۱۷ساعت در روز می خوابد. مدت خواب و بیداری بطور مساوی در ۲۴ ساعت شبانه روز تقسیم می شود. معمولا” ۳ساعت خواب را با ۱ساعت بیداری همراه است. این الگو با چرخه ی تغذیه کودک ارتباط مستقیم دارد. اگر کودک همواره در یک مکان، بخوابد، عادات خواب در او بهتر شکل می گیرد. و مکان خواب، بتدریج خوابیدن را برای او تداعی می کند. وقتی کودک به خواب نیاز داشته باشد با قابلیت طبیعی خود، محرکهای مزاحم را نادیده می گیرد.

 

هم چنین بخوانید: آیا برای کودکانمان نیاز است به مرکز مشاوره روانشناسی مراجعه کنیم؟ 

 

مرحله دوم:

خواب کودک سه تا شش ماهگی

رفتار این کودکان ظاهراً قابل پیش بینی، قابل درک و جهت دار است. او در شبانه روز۱۴ ساعت می خوابد:۹تا۱۰ساعت در شب و ۴تا۵ ساعت در روز. روز کودک معمولاً ساعت ۶تا۸ صبح شروع می شود و طی روز۲یا۳ بار در ساعتهای معین می خوابد. زمان خواب شب او معمولا” از ساعت ۷تا۹ عصر شروع می شود. در این مرحله تغذیه شبانه هنوز هم باید در برنامه خواب او گنجانده شود.

مرحله سوم:

خواب کودک ۶تا۹ ماهگی

غذا خوردن به ۳تا۶مرتبه در روز می رسد. مقدار خواب او در شبانه روز به ۱۳ تا۱۵ ساعت می رسد. معمولاً کودکان ساعت ۶ صبح از خواب بیدار می شوند و دو خواب نیمروزی کوتاه در ساعت۹تا۱۰ صبح و ۱تا۳ بعدازظهر دارند و ساعت ۷شب هم می خوابند. معمولاً کودکان گریه های در شب دارند به این پدیده “گریه شبانه رشد یافتگی” می گویند. کودک بعد از خوابی سبک بیدار می شود و خود را تنها می یابد. و سعی می کند با گریه والدینش را فرا بخواند.

مرحله چهارم:

خواب کودک ۹ تا۱۲ ماهگی

سرآغاز استقلال طلبی کودک است. کودک ۱۴ ساعت می خوابد: ۱۲ ساعت خواب شبانه و ۲ ساعت خواب روزانه.

شروع روز معمولا” از ۶٫۳۰ یا ۷ صبح و شامل خواب روزانه در ساعت ۱۰ صبح و ۱ بعدازظهر می شود . با خوابیدن در ساعت ۷ شب به پایان می رسد.

اختلال خواب کودک یک ساله

آزاردهنده ترین مشکل سال اول، بیداری های شبانه است. اگر والدین می خواهند کودک شب بیشتر بخوابد باید خواب روز او را محدود کنند.

خواب کودک
خواب کودک

 پیشگیری از مشکلات خواب کودکان

برنامه خواب لذتبخش باشد،کودک مشتاقانه در آن شرکت می کند و اگر موثر باشد در انتها، کودک به آرامی به خواب می رود. کودک عنوان کتابهایی که والدینش برایش می خوانند را خودش انتخاب کند. اگر کودک وابسته به شیء خاصی نباشد، می توان برنامه انتخاب اسباب بازی را ترتیب داد تا به میل خود افتخار همراهی با یکی از آنها را بدهد.

بهترین ساعت خواب برای کودکان پیش دبستانی

این کودکان شبها ۱۱ تا ۱۲ ساعت می خوابند. خواب نیمروزی همراه با فیلم روش موثری برای فرو نشاندن فعالیت است. به این صورت که نوار ویدئویی کوتاه و آرامی گذاشته می شود و کودک به تماشای آن می نشیند و در این حین ممکن است به خواب برود.

روشهایی دیگر برای فرو نشاندن فعالیت کودک وجود دارد. اسباب بازی های خاصی مانند تخته وایت برد، پازل و عروسکهای کوچک را می توان تنها برای این زمان خاص در نظر گرفت و در کنار کودک قرار داد. البته این زمان فرصت بسیار خوبی برای انواع کتابهاست.

 

هم چنین بخوانید: اضطراب کودک

مشکلات خواب کودکان در مراکز پیش از دبستان

یکی از مشکلات شایع در این مرحله، مقاومت در مقابل خواب است. کودک در بهانه تراشی برای فرار از خواب بی نظیر است. در چنین شرایطی والدین باید قاطعانه حد و مرزها را تعیین کنند و به آن پای بند باشند. نگرانیهای شایع در این مرحله، ترس از شب ادراری، اضطراب های مربوط به مدرسه، نگرانی درباره ی بستری شدن و مرگ است.

این دوره، نقطه اوج کابوس هاست. کابوسها معمولاً مملو از حیوانات یا موجودات وحشتناک خیالی است. کودک پیش دبستانی ممکن است قبل از رفتن به بستر اظهار ترس کند یا درباره ی موجودات زیر تخت و… شکایت کند. والدیت باید کودک را مطمئن سازند که از حمایت آنها برخوردار است.

کودک دبستانی من چه زمانی بخوابد؟

هر شب بین ۱۰ تا ۱۱ ساعت می خوابند. پیروی از برنامه مدرسه برای کودکی که به علت ویژگی های بیولوژیکی شبها بیدار می ماند، ممکن است مشکل آفرین باشد.

خواب کودک
خواب کودک

مشکلات خواب کودکان در سنین ۶ تا ۱۰ سالگی

مهمترین مشکل، بی خوابی است. بدخوابی در این گروه سنی معمولاً به علت ترس، فشار روحی و نگرانی است. و ترس آن ریشه در واقعیت دارد.

در اواسط دوره ی کودکی دچار کابوس می شوند. ممکن است کابوس جلوه ای از احساسات پرخاشگرانه ی طبیعی آنهاست. مشاهده ی موضوعات وحشتناک در فیلم ها نیز ممکن است عاملی برای کابوس دیدن باشد.

کودک ممکن است دچار ترسهای شبانه شود. حرف زدن یا راه رفتن در خواب، بیشتر در مورد کودکانی گزارش شده است که خواب رفتن آنها بیش از ۳۰ دقیقه طول می کشد.

مشکلات خواب کودک در این دوره، ارتباط نزدیکی با روند رشد در این دوره است.

تنظیم خواب نیمروز کودکان

هرچه خواب کودک در طول روز بیشتر باشد، شب کمتر می خوابد. زیان بارترین چیزی که برنامه ی خواب را بر هم می‌زند خواب نیمروزی در ساعت ۵ بعدازظهر است. بی شک در موارد خاصی می توان قانون خواب را نادیده گرفت: خانه ی پر از مهمان، بیدار ماندن در شب سال نو و….

هربار که استثنایی قائل می شویم دلیل آن را باید بطور واضح و روشن به کودک بگوییم.

فواید خواب نیمروزی برای کودک

کودکان شش ماهه تا یک ساله معمولاً در روز۳ ساعت می خوابند که معمولاً یک ساعت آن صبح و دو ساعت آن بعدازظهر است در میان وظایف والدین، آنچه باید مورد اولویت قرار گیرد و مهمترین وظیفه در چند ماه اول زندگی کودک محسوب می شود، ایجاد نوعی ارتباط با اوست. هر چند ممکن است کودک پیش دبستنانی بین روز نخوابد، اما برای تجدید قوا باید استراحت کند. گوش دادن به موسیقی یا بازی با اسباب بازی هایی که بویژه برای اوقات آرامش طراحی شده اند، راه دیگری برای استراحت کردن کودک است.

خواب روزانه، زمان استراحت مورد نیاز برای فراغت از تنش های ایجاد شده در طی روز را فراهم می کند و در صورت امکان والدین و کودکان باید از آن بهره مند شوند. عامل مهمی که برنامه خواب کودک تأثیر می گذارد، سطح رشد اوست. به موازات رشد کودک و فعالیتهایش، برنامه نیز باید تغییر کند بطوری که با مهارتهای جدید او مطابقت داشته باشد. همانطور که برنامه ی خواب مانند یک پل عمل می کند، اشیای فیزیکی می توانند چنین نقشی داشته باشند.

شیء انتقالی: شیء است که کودک از محیط روزانه با خود به رختخواب می برد تا جدایی شبانه را آسانتر سازد.

بهترین برنامه برای خواب کودک

بهترین برنامه خواب آن است که مطابق با نیازها ، شخصیت علائق خانواده تنظیم شود.

الف) استفاده از نوار: اعضای خانواده می توانند قصه خوانی را روی نوار ضبط کنند . کودک نیز با انتخاب کتابهای مورد علاقه خود می تواند در این کار نقش داشته باشد.

ب) تخیل: برای بعضی از کودکان آرام گرفتن بعد از یک روز پر از فعالیت دشوار است. استفاده از تخیل برای آرام کردن و خواباندن کودک پرانرژی ممکن است موثر واقع شود. می توان کودک را تشویق کرد که صحنه ای را تصور کند که در آن استراحت می کند مثل لمیدن روی ابرها، تکان خوردن در یک گهواره و……

پ) نیاز به محبت: در یک برنامه ایده آل، کودک با یک تعریف مثبت به رختخواب فرستاده می شود، برای این والدین می توانند هر شب قبل از خواب چیزی درباره ی او به خودش بگویند که خودشان واقعا” آن را دوست دارند. این سرآغاز خوابهای شیرین است.

در صورتی گفته می شود کودک شب را خوابیده است که بتواند  تا۵ تا۶ ساعت متوالی بخوابد. صدا نیز عامل مهمی در برنامه خواب کودک محسوب می شود. وقتی کودک در طول شب چند بار تغذیه می شود، خواباندن او در اتاق والدین آسانتر است. اما اگر بعد از آنکه تغذیه شبانه قطع شد، کودک باز هم در اتاق والدین بخوابد، جز عادت او می شود و هر چه او بزرگتر شود، ترک این عادت مشکلتر می شود. اگر والدین بخواهند اتاق کودک را جدا کند، می توانند این کار را همزمان با قطع تغذیه شبانه انجام دهند.

خواب شب نقطه عطفی در زندگی کودک و موهبتی برای والدین اوست و شناخت ارکان علمی و محیطی آن حداقل انتظار رسیدن این دوره را آسانتر می کند.

خواب کودک
خواب کودک

ارتباط خواب و سرشت کودک از نظر روانشناسی

کودکان با مجموعه ای از ویژگی خای شخصیتی و رفتاری به دنیا می آیند که به آن سرشت یا ذات نامیده می شود. سرشت کودک از ۹ صفت شکل می گیرد.(میزان فعال بودن کودک- دقت یا حواس پرتی- شدت واکنش- نظم- استقامت- آستانه حسی- اجتماعی یا گوشه گیر بودن- سازگاری- خلق وخو)

در کنار کودک خوابیدن، برآورده ساختن نیازهای شبانه ی کودک را آسانتر می سازد.

صورت ایده آل آن است که از همان دوره ی کودکی درباره خواب کودک تصمیم گرفته شود. در کنار کودک خوابیدن، پای بندی بلند مدتی را در پی دارد. مدافعان این روش، به والدین توصیه می کنند که آنقدر صبر کنند تا خود کودک آماده ی ترک اتاق والدین شود. این آمادگی معمولاً در ۲ یا ۳ سالگی بوجود می آیند.

اگر یکی از والدین از برنامه ناخرسند باشد، این ناراحتی را به کودک منتقل می کند.

 

همچنین بخوانید: درمان بیش فعالی – کمبود توجه

خانواده باید مشکلات خواب کودکان را مدیریت کند

انگیزه قوی والدین عامل مهمی برای تغییر رفتار کودک است. والدین باید بدانند که تغییررفتار ریشه دار کودک، مستلزم تلاش جمعی افراد خانواده است. والدین باید در انتخاب زمان اجرای برنامه ی رفتاری جدید دقت کنند. زمان ایده آل زمانی است که عاری از تنش و فشار روحی باشد. مشکلات خواب کودکان باید در محیط خانه حل شود.

والدینی که کودک بدخواب دارند روشهای زیر را باید اجرا کنند.

  1. انتظارات خود را کاهش دهید.
  2. وقتی کودک می خوابد شما هم بخوابید.
  3. در پی پرستار کودک باشید.(سعی کنید تا جایی که ممکن است با برای کودک همکاری همدیگر از کودک پرستاری کنید)
  4. استفاده از تخیل.
  5. شناسایی مراکز تخصصی و مراجعه به روانشناس.
  6. منتظر غیر منتظره ها باشید.

وقتی کودک از خوابیدن در اتاقش خودداری می کند، چند عامل را باید مدنظر قرار دهد:

اتاق کودک را دلنشین کنید- برنامه خواب- توجه کافی در روز- اجرای برنامه و….

ترس کودک در مقابل خوابیدن
ترس کودک در مقابل خوابیدن

درمان ترس کودکان از تنها خوابیدن

برای کودک خردسال، خوابیدن به معنای جدا شدن از کسی است که به او غذا دهد.

سالهای نوپایی، دوره ی کشمکش امیال متضاد است. کودکان پیش دبستانی کنترل بیشتری بر جسم و امور روزمره ی خود دارند. یکی از این امور این است که کودک به درکی از خود برسد که یک جنبه ی آن کنترل احساس پرخاشگری است.

کودک دبستانی به دنیای وسیع تری پاگذاشته است. که علاوه بر اعضای خانواده، همسالان و آموزگاران را نیز در بر می گیرد از جمله: موفقیت های تحصیلی، مرگ، بیماری و….

علت ترس کودکان

مهمترین اقدام این است که به ریشه ی ترس کودک پی ببریم. والدین باید به انگیزه ی تغییر رفتار خواب پی ببرند. والدین باید درباره ی ترس کودک با او صحبت کنند و بهتر است این کار را در طول روز انجام دهند تا کودک بتواند بطور منطقی درباره ی آن فکر کند نه احساسی.

هدف از این گفتگو دستیابی به راه حل های سازنده است.

علت بیخوابی در کودکان

  • دل‌مشغولی
  • کودک کمال طلب ممکن است دچار بی خوابی شود.
  • افسردگی
  • مرگ نگرانی بزرگی برای کودکان دبستانی و پیش دبستانی است.
  • عوامل دیگر بی خوابی تحولاتی است که در زندگی کودک رخ می دهد.مانند تغییر محیط خانه به علت طلاق، ازدواج مجدد، تغییر مدرسه و…
  • مصرف دارو می تواند عامل بی خوابی باشد. شایع ترین این داروها: داروهای محرک در درمان اختلال بیش فعالی، ترکیبات تئوفیلین در درمان آسم، فنوباربیتنال در درمان حمله ی بیماری.

در نهایت در صورتی که موارد بالا نبود حتما پیش متخصص جهت بررسی همه جانبه ببرید.

  مشاوره روانشناسی کودکان در تهران

مسئله‌ی رشد کودک و داشتن سلامت روانی کودک، در آینده وی بسیار  نقش مهمی دارد. طبیعتاً مراقبت کردن از سلامت روانی کودک می‌تواند جلوی بسیاری از مشکلات را در بزرگسالی کودک بگیرد. اگر می‌خواهید کودکی سالم داشته باشید، یک متخصص روانشناس کودک می‌تواند کمک‌های فراوانی به شما برای بهبود روند رشد و تکامل کودک‌تان بکند. برای شروع جلسات مشاوره روانشناسی در تهران برای فرزند دلبندتان حتماً با شماره مرکز مشاوره روانشناسی سلامت تماس بگیرید.

تلفن: ۰۲۱۶۶۱۷۹۲۳۱

منابع:

  • فیزیولوژی اعصاب و غدد درون ریز ؛ دکتر سید علی حائری روحانی
  • روانشناسی فیزیولوژیکی ؛ جیمز کالات ، ترجمه سید محمدی
  • دکتر رحیم سلگی ( متخصص خانواده – کودک)

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به بالای صفحه بردن