ازدواج سفید در قانون و جامعه

این مطلب را بعدا مطالعه کنید!!

(( دانلود فایل PDF ))

ازدواج سفید (White Marriage) به معنای هم باشی یا هم خانگی ؛ به پیوندی گفته می شود که به مدت زمان نامعلوم بین زن و مرد برقرار می شود که این پیوند فاقد مشروعیت اجتماعی، عرفی و حقوقی است.

ازدواج سفید چیست؟

به زندگی مشترک زیر یک سقف، با توافق دو طرفه بین زن و مرد و بدون ثبت رسمی، قانونی و حقوقی ازدواج سفید گفته می شود. در واقع در ازدواج سفید زن و مرد بدون ثبت رسمی و قانونی مسئله ازدواج و بدون گذراندن آداب و رسوم مرسوم در رابطه با ازدواج رسمی، شروع زندگی خود را زیر یک سقف پایه ریزی می‌نمایند. طبعاً در چنین ارتباطی طرفین تعهد قانونی و شرعی نسبت به یکدیگر ندارند و نمی‌توانند مدعی حق و حقوقی نسبت به یکدیگر باشند. در حقیقت؛ ازدواج سفید پدیده‌ای غیر قانونی، غیر رسمی و خلاف آداب و رسوم حاکم بر جامعه می باشد که نهایتاً، منجر به ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی می شود.

پدیده ازدواج سفید در غرب

ازدواج سفید پدیده‌ای است که ریشه در انقلاب جنسی در دهه ۱۹۶۰ در اروپا و آمریکا دارد که طی آن با اسطوره‎زدایی از رابطه جنسی، این مساله هم اکنون به امری عادی و معمولی تبدیل شده است .شروع زندگی مشترک بدون تبعیت از رسوم و قوانین قضایی و تنها با توافق طرفین، یکی از شیوه های مرسوم زندگی در غرب است. این پدیده نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در پی جنبشی پدیدار شد که« جنبش آزادی زن » نام داشت. این جنبش ظاهراً با هدف ایجاد تحول در نظام اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه آمریکا انجام شد و هدف آن برقراری شرایط عادلانه و برابر برای زنان بود.

اما آنچه واقعا اتفاق افتاد پدیدهای بود که بعدها « انقلاب جنسی » نام گرفت و نتیجه آن رواج رفتارهای ناهنجار و نامتعارفی بود که به غلط آزادی زنان نام گرفت. با وقوع انقلاب جنسی، الگو‌هایی مانند هم‎خانگی به قداست‎زدایی از مفهوم ازدواج و خانواده منجر شد. امروزه هم‎خانگی بدون ازدواج رسمی به امری رایج در بسیاری از کشور‌های اروپایی و آمریکایی تبدیل شده است؛ بطوری که هم اکنون بیش از دو سوم زوج های آمریکایی پیش از ازدواج رسمی، مدتی را بدون ازدواج با یکدیگر زیر یک سقف می‌گذرانند.

ازدواج سفید در ایران

پدیده ازدواج سفید را باید پدیده ای غیرشرعی و غیرقانونی دانست که افزایش آن در سال های اخیر دامنگیر جامعه ایرانی شده که به نوعی فرار از ازدواج رسمی، شرعی و شانه خالی کردن از بار مسئولیت تشکیل خانواده نیز محسوب می شود. در این پدیده، زن و مرد بدون وجود علقه زوجیت و بدون جاری شدن صیغه عقد دائم یا موقت و همچنین بدون ثبت رسمی ازدواج، شروع به زندگی مشترک و زناشویی کرده که کاملاً غیرشرعی و غیرقانونی است. این پدیده در سال های اخیر، آمار بسیار بالایی را به خود اختصاص داده و به یک چالش جدی اجتماعی و فرهنگی در کشور تبدیل شده است.

 

هم چنین بخوانید: روابط فرازناشویی چیست؟

بدون شک، موضوع ازدواج سفید و گسترش آن می تواند آسیب های بسیار مهلکی به فرد و پیکره جامعه وارد نماید. مشکل، زمانی حاد و بغرنج می شود که این موضوع به شدت با قوانین شرعی و عرفی کشور ما در تضاد است. همچنین این نوع ازدواج یا هم خانگی می تواند تبعات جبران ناپذیری را برای هر دو طرف بوجود آورد.

با توجه به ریشه های فرهنگی و مذهبی در ایران، ازدواج به شکل رسمی و سنتی با حضور پررنگ خانواده ها روال رایج و مطلوب رابطه بین زوج های جوان است که از آداب و رسوم خاص فرهنگی هر منطقه تبعیت می کند به همین دلیل هرگونه عدم تجانس با این شیوه پذیرفته شده در جامعه ایرانی مذموم به شمار می آید. با این حال تغییرات اجتماعی و تبعیت از فرهنگ غرب راه را برای ورود شیوه های غیرسنتی به جامعه ما باز کرده است.

دلایل ازدواج سفید در ایران

اگرچه میزان ازدواج سفید در جامعه ایرانی تعداد قابل ملاحظه‌ای در قیاس با جمعیت کشور نمی‌باشد ولی گسترش آن  موضوعی نگران کننده و خطرسازی برای مسئولان و کارشناسان ذیربط تلقی می شود. مهمترین دلایل و علت‌هایی که باعث رشد این پدیده در کشور شده، عبارتند از :

1. بالارفتن سن ازدواج جوانان
2. عدم اعتقاد به مسئله ازدواج
3. بالا رفتن آمار طلاق
4. مشکلات اقتصادی
5. محک زدن رابطه
6. عدم مسئولیت پذیری
7. عدم پذیرا بودن حدود ، قواعد و مسئولیت ازدواج رسمی

معایب ازدواج سفید

ازدواج سفید برای جامعه ایرانی غیرقابل هضم بوده و می تواند آسیب های زیادی را به همراه داشته باشد، مهم‌ترین معایب و نقص‌های آن  عبارتند از :

1. عدم تعهد و وفاداری
2. خیانت جنسی زوجین به یکدیگر
3. ازدواج سفید برای بسیاری از زنان و مردان به منزله خوش گذرانی و تفریح تعریف شده است
4. بروز مشکل در روابط خانوادگی
5. عدم پذیرش و حمایت عاطفی و مالی از طرف خانواده‌ها
6. توسعه فساد در جامعه در شرایطی که فهم لازم برای ازدواج سفید وجود ندارد
7. نقص در ستون‌های خانواده ایرانی

 

این مطلب را هم مطالعه کنید: تعارضات زناشویی و خیانت

همچنین یکی دیگر از معایب ازدواج سفید؛ فقدان مرزبندی مشخص در رابطه با مسئولیت‌ها، تعهدات، تکالیف و حقوق دوجانبه می‌باشد که در انسجام و استحکام رابطه عاطفی و زناشویی تأثیر مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می‌نماید.

هدفمند نبودن طرفین برای سرمایه گذاری اقتصادی و رشد مالی از جمله ایراداتی است که اشخاص در ازدواج سفید با آن مواجه می‌باشند.

 

هم چنین بخوانید: طلاق عاطفی چیست؟ 

حکم ازدواج سفید در ایران

یکی از قوانین اصلی در کشور این موضوع  است؛ که برای ازدواج دختر و پسر خواندن خطبه صیغه عقد و همچنین رضایت پدر الزامی می باشد، در غیر این صورت عقدشان صحیح نبوده، رابطه آنها نامشروع و از نظر قانونی جرم محسوب می گردد و به عنوان زنا مجازاتی را نیز به همراه خواهد داشت و حتی فرزند ناشی از این رابطه فاقد مشروعیت قانونی می باشد. به دلیل ثبت نشدن این ازدواج در صورت انکار مرد ادعای زن در مراجع قانونی قابل پذیرش و اثبات نمی باشد، حضانت کودک به مادر سپرده می شود و به کودک نیز هیچگونه ارث پدری تعلق نخواهد گرفت. شروع زندگی مشترک بدون در نظرگرفتن خانواده، رسومات و قوانین قضایی مختص به کشورهای غربی می باشد و نوعی انقلاب جنسی با رفتارهای نامتعارف می باشد.

ازدواج رسمی با ازدواج سفید چه تفاوتی دارد؟

به طور کلی ازدواج رسمی از لحاظ سلامت جنسی، جسمی و روانی دارای فواید و امتیازهای به مراتب بیشتری در قیاس با ازدواج سفید و غیر رسمی است. افرادی که مبادرت به ازدواج سفید می‌نمایند؛ از سلامت و ضریب اطمینان جنسی و جسمی کمتری برخوردارند و چه بسا به دلیل عدم شناخت کافی از طرف مقابل، دچار مخاطرات و بیماری‌های مقاربتی می شوند.

همچنین بسیاری از افرادی که اقدام به انتخاب ازدواج سفید می‌نمایند؛ از کیفیت رابطه جنسی مناسبی بهره نبرده و دچار مشکلات مربوط به رضایت جنسی نیز می‌باشند. البته عدم تحقق این موارد فقط وابسته به ازدواج سفید نیست و عوامل دیگر نیز  در این زمینه مؤثر می‌باشند. با توجه به اینکه در این نوع ازدواج احتمال جدایی و عدم قطعیت پیوند رسمی زیاد است، بنابراین افراد درگیر با پدیده ازدواج سفید از نظر روحی و روانی، دچار آسیب هایی نظیر افسردگی،اضطراب، سطح رضایت پایین عاطفی و… می باشند.

پیامدهای فردی و اجتماعی ازدواج سفید

ازدواج سفید به رغم فراوانی وقوع بسیار معدود آن، بالقوه ظرفیت بالایی برای تولید آثار و پیامدهای منفی و مخرب در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی دارد، اهم آثار و پیامدهای آن عبارتند از :

• استرس، اضطراب، نا امنی و تشویش دائم طرفین.
• نقض صریح قواعد و هنجارهای عرفی، شرعی و قانونی ( ارتکاب توأمان جرم و گناه).
• ترس از پیگیری و مجازات از سوی نهادهای انتظامی و قضائی.
• احساس حقارت در مقایسه وضعیت و شرایط زیستی خود با سایرین.
• ناپایداری رابطه و تزلزل آن.
• ترس از طرد شدن توسط خانواده به دلیل حرمت شکنی.
• محرومیت از حقوق و امتیازات همسری ( نظیر تخصیص مهریه، استحقاق دریافت نفقه، وام ازدواج، مسافرت در معیت شریک، استفاده از هتل ها و مسافرخانه هاو… )
• ترس از احتمال خیانت جنسی طرفین به یکدیگر .
• ترس از بارداری ناخواسته و تبعات قهری آن.
• ترس از بی هویتی فرزند متولد شده.
• ترس از ابتلاء به برخی بیماری های مقاربتی مسری نظیر ایدز و هپاتیت.

ازدواج سفید از دید روانشناسان

طبیعتاً رهایی از  مقوله‌ی ازدواج سفید ممکن است برای افرادی که در آن گرفتار شده‌اند سخت باشد. شخص شاید بداند که باید نجات پیدا کند، اما راه و روش رهایی را نداند. در چنین شرایطی بهترین راه، شروع جلسات مشاوره روانشناسی است. شما عزیزان می‌توانید برای رزرو وقت مشاوره روانشناسی در تهران با شماره مرکز مشاوره روانشناسی سلامت، با شماره زیر تماس بگیرید.

تلفن: ۰۲۱۶۶۱۷۹۲۳۱

جهت رزرو وقت مشاوره روانشناسی در تهران کلیک کنید.

سهیلا بهتوئی

درمانگر و مشاور توسعه فردی و خانواده

منابع

آزاد ارمکی، تقی، محمدحسین شریفی ساعی، مریم ایثاری، و سحر طالبی.(۱۳۹۰).همخانگی،پیدایش شکل های جدید خانواده در تهران. دوفصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی.۳(۱)ص ۴۳-۷۷ .

ابوالفضلی، پریسا(۱۳۹۷). بررسی ازدواج سفید در ایران.پنجمین کنفرانس ملی حقوق و علوم جزا.